From Russia With Bling

Moskou groeit zo explosief als Dubai. Men is er net zo gek op mode en design als in Milaan. Maar als het op decadent feesten aankomt, ligt een vergelijking met Ibiza het meest voor de hand. Zonder zon, mét wodka.

Tekst: Jurriaan Teulings
Fotografie: Jurriaan Teulings, Alexey Kolpakov, Dasha Yastrebova, en divers publiciteitsbeeld

dit artikel verscheen eerder in nummer 23 van Winq Magazine

Op een klein kwartiertje lopen vanaf het Rode Plein, langs huizenhoge reclameborden en het fonkelnieuwe Ritz Carlton Hotel, ligt Pushkin, het café-restaurant dat werd vernoemd naar de grootste Russische dichter aller tijden, die aan het begin van de negentiende eeuw het café dat ooit op deze locatie was gevestigd, regelmatig bezocht.

“Alles is zoals het was in Pushkin’s tijd, tot het menu aan toe,” vertelt Marina Elizarieva, een knappe blonde pr-dame uit Siberië. Ze leert me er misschien wel de belangrijkste traditie van allemaal: hoe je wodka drinkt. Uit een bevroren glas, zo koud dat de drank stroperig is. Slokje nemen, ruiken aan een stukje bruinbrood, hapje augurk of pasteitje; herhaal. Marina is van de school waartoe de meeste Russen behoren, die de mening is toegedaan dat wodka goed voor je is, als een medicijn. En dat je er nooit een kater van zult krijgen.

MILJARDAIRS VOOR HET OPRAPEN
Marina is een goede vriendin van Erik Kuster, de succesvolle Nederlandse interieurarchitect die tegenwoordig veel zaken doet in Moskou. Als ze samen uitgaan, begeven ze zich onder de crème de la crème van de Moskovieten. En dat is nogal wat, in de stad met meer miljardairs dan in New York. Nergens op aarde vind je een grotere concentratie poen in zo’n besloten gezelschap. Die mensen willen samen lekker uit, ver weg van het armetierige voetvolk van de hoofdstad, maar dan moet het er wel een beetje leuk uitzien. Daar komen veel interieurarchitecten bij kijken.

Wie zich onder al dat exclusieve volk wil mengen, moet zich laten onderwerpen aan de beruchte feis kontrol, uitgevoerd door nekloze bullebakken

Om zoveel rijkelui te accommoderen, kent Moskou een aantal clubs in de hoogste regionen van bling. “Moskovieten houden van feesten,” verklaart Marina, “omdat het hier zo vaak koud en slecht weer is – men vlucht de clubs in om die ellende te vergeten.” Overigens vertrekt ze zelf de volgende dag naar Ibiza. Daar houdt men ook van feesten, ook al er geen vies weer om van te vluchten. Maar wat de kwaliteit van clubs betreft, lijkt het alsof Moskou en Ibiza zich alleen nog van elkaar onderscheiden in het aantal zonuren. Of meters sneeuw.

Wie zich onder al dat exclusieve volk wil mengen, moet zich laten onderwerpen aan de beruchte feis kontrol – een Russische verbastering van ‘face control’ – uitgevoerd door nekloze bullebakken die erop toezien dat alleen uitverkorenen binnen komen. In het geval van de exclusieve clubs zijn dat bloedmooie modellen en ander volk in dure mode, en natuurlijk de schatrijken, de best lelijk mogen zijn, zolang ze maar een tafeltje reserveren. Dat kan zomaar 10.000 euro of meer kosten. Voor één avond, welteverstaan. Maar eerlijk is eerlijk; dan is de Cristal-champagne verder gratis. De wodka trouwens ook, voor wie geen kater wil. Dan valt er nog geld te verdienen ook, want eenieder die een fles wodka binnen kan houden zonder die over een dure gezelschapsdame uit te kotsen, kan zaken doen in deze stad.

Eenieder die een fles wodka binnen kan houden zonder die over een dure gezelschapsdame uit te kotsen, kan zaken doen in Moskou

GOED GEZELSCHAP
Even terug naar de nacht vóór mijn ontmoeting met Marina in Pushkin. Voordat deze dame met mijn stoomcursus Russische jetset begon, was mijn enige houvast naast de Wallpaper* City guide (net uit en nu al ho-pe-loos verouderd) mijn internetvriend Sashka. Die belde me pas rond een uur of één ‘s nachts. Strontlazarus, hoewel hij zelf vond van niet. Want wodka. Ja, een hele fles is wel wat veel, zeker als je er niet van houdt, maar er moesten zaken worden gedaan met de grote baas van het bedrijf en dan ontkom je er niet aan. Ja, de prostituee die hij meekreeg is al onverrichter zake naar huis gestuurd. Het was een vruchtbare avond, ook al heeft de baas hem nog eens even onder de neus gewreven dat hij onder de tram komt (een weinig aan de verbeelding overlatend eufemisme uit de Russische onderwereld) als hij de boel belazert. Hij haalt zijn schouders op. Business as usual.

Hij ziet dat ik sta te popelen om nog iets van de avond te maken. Kom op, verzekert hij, er is nog tijd zat. En hij heeft nog gelijk ook. Als we rond een uur of half drie pas aankomen bij Solyanka, met recht een van de hipste clubs van de stad, is het feest nog maar net begonnen. In zijn gezelschap en dat van zijn vrienden – kunstenaars, schrijvers, stylisten, fotografen en de leden van een band – is de feis kontrol in elk geval geen probleem. Binnen blijkt New Rave ook in Moskou te zijn geland, maar midden tussen de Alexander McQueen kliek, de Comme des Garçons kliek, en de Yohji Yamamoto kliek, en ga zo maar door. Er lopen zelfs wat postmoderne genderbenders met baard en glitteroogschaduw rond; het zou een avant-gardistische club in Brooklyn niet misstaan.

New Rave blijkt ook in hier te zijn geland, maar midden tussen de Alexander McQueen kliek, de Comme des Garçons kliek, en de Yohji Yamamoto kliek, enzovoorts

RABIAAT VOOR MODE
Hip én fashionable is de norm, en het is een wereld verwijderd van de hoerig opgemaakte meisjes in minirokjes en pumps en bontjasjes die maar al te vaak met Moskou en Rusland worden geassocieerd. Ik ontmoet er een Israëlische journalist die hier is gestationeerd en schrijft voor een modeblad in Tel Aviv: “Drie jaar geleden kwam er ineens een omslagpunt,” vertelt ze, “ Dat dellerige bij de vrouwen, en het poenerige bij de mannen; dat is weg, en heeft plaatsgemaakt voor een publiek dat zich met meer stijlgevoel kleedt dan in Milaan.” Me dunkt – iedereen lijkt hier zo van een catwalk te zijn weggelopen, en is behalve goedgekleed ook nog eens deprimerend knap, jong en succesvol.

Wat opvalt is dat er een groot aantal homo’s rondloopt, en men lijkt geen enkele moeite te doen om dat te verbergen. Dat zou in een heterotent in een West-Europese stad misschien niet zo opmerkelijk zijn, maar dit is het Moskou dat zoveel negatief nieuws genereerde ten tijde van de rellen rondom zijn eerste Gay Pride twee jaar geleden. Als ik er naar vraag blijkt er – en dan zeg ik er maar nadrukkelijk bij dat het slechts één club is met één publiek waar ik er naar heb gevraagd – weinig besef te zijn van de internationale ophef die er toen is ontstaan.

GAY ISSUES?
Wie de Nederlandse media, waaronder ook dit blad, indertijd gevolgd heeft, kon makkelijk de conclusie trekken dat je je leven als homo in Moskou niet zeker was, en dat de straten werden bevolkt door blaffende baboesjka’s en neonazi’s. Ik ben er niet helemaal uit of de gay pride perikelen onder het publiek in Solyanka geen issue vormen omdat men gewend is om zich onder de radar van het grote homohatende publiek te bewegen, of omdat deze jonge generatie homo’s juist moderner is dan de oudere, meer zelfbewuste generatie homo’s die zich in gay bars verschanst en seksualiteit misschien onterecht verwart met identiteit.

“Wat? Een gay pride optocht?” Reageert Sashka als ik hem er naar vraag, “Nee man, dat waren maar een paar mensen. Dat was helemaal geen optocht.” Roman Yakubson, een muzikant en illustrator (zie ook kader) is iets voorzichtiger: “Ik begrijp wel hoe men in Nederland tegen Moskou aankijkt. Het kan inderdaad nog steeds gevaarlijk zijn in Moskou, niet alleen voor homo’s maar voor iedereen die er een beetje anders uitziet.” Ook in Solyanka is het volgens hem oppassen “Er lopen tegenwoordig ook gopniki rond; je moet als homo goed weten in wat voor gezelschap je je begeeft.” Gopniki zijn onbehouwen bullebakken, Russische neefjes van hooligans met veel puisten en een opvliegend karakter. Ik zie ze niet in Solyanka, maar wat hem betreft is Simachev beter, de bar die is vernoemd naar Moskou’s beroemdste modeontwerper. “Dat is meer een art crowd.”

En dan is er nog het museale Turandot, een volstrekt belachelijk paleisrestaurant waar een 18e eeuwse interpretatie van Chinees eten wordt geserveerd door personeel in kostuum

Eigenlijk had Sashka me naar een optreden van een groepje vrienden willen meenemen – nogal uitgesproken gays – in een locatie op twee uur rijden buiten Moskou. “Gewoon, om te kijken hoe het publiek daar reageert.” Met knuppels, schat ik zo in, daar in gopnikiland, maar ik kan het mis hebben. Dat is natuurlijk ook een manier om zichtbaarheid te creëren, en misschien wel effectiever dan een optocht in regenboogkleuren. Aan lef in elk geval geen gebrek.

DE AFWEZIGE PARTYKONING
“Zó jammer dat je hem niet kunt spreken. Hij is uitgerekend dit weekend op vakantie,” verzucht Marina over haar goede vriend Sinisha. Ze heeft gelijk, ik vis behoorlijk achter het net. Op sleeptouw worden genomen door clubpromotor Sinisha betekent uitgaan met de absolute top, de rijksten van de rijksten. En Sinisha is homo, zonder daar geheimzinnig over te doen. “Als je zoveel bereikt hebt en tot de top behoort zoals hij, valt niemand daar over,” vertelt ze. Zijn grootste wapenfeit is Dyagilev, een club van internationale faam die zelfs de meest uitzinnige clubs in Ibiza deed verbleken. Dééd, want een paar maanden geleden ging de club in vlammen op. Aangestoken. Maar men was toch al van plan te gaan sluiten: vernieuwd moest er worden. De club bestond al een paar jaar en dat was eigenlijk al te lang. Het oorspronkelijke idee was om de club maar een half jaar te laten draaien. Er wordt nu gewerkt aan een komt een nieuwe club, die alle wannabe- Dyagilev-opvolgers in één keer uit het water zal blazen. Hoe, en waar, dát is vooralsnog nog in grote geheimzinnigheid gehuld. Maar de opening zal naar alle waarschijnlijkheid nog vóór de jaarwisseling plaatsvinden.

Vanmiddag heb ik een tour gemaakt langs de nieuwste aanwinsten van de stad: restaurant Kalina bovenop een chic winkelcentrum, waar heerlijk eten gepaard gaat met een prachtig uitzicht over de stad, en Baccarat, een kristalzaal ontworpen door Philippe Starck; zijn tweede restaurant in de stad (de eerste is Bon, volgestouwd met vergulde Kalashnikovs). En dan was er nog het museale Turandot, vlak naast Pushkin; een volstrekt belachelijk maar toch indrukwekkend paleisrestaurant van 30 miljoen euro waar een achttiende eeuwse interpretatie van Chinees eten wordt geserveerd door personeel in kostuum.

FEESTTRAJECT
Voor de avond valt neem ik met Marina nog even door hoe een ideale zaterdagavond voor de beter gesitueerde Moskoviet er deze herfst uitziet. Ze sputtert wat tegen, er zijn zoveel mogelijkheden. Maar we worden het eens dat het volgende toch wel erg dichtbij het juiste traject moet komen: eten in Turandot of Baccarat, dan een drankje in GQ (juist, van dat blad); dan tot laat naar Soho Rooms en tot nóg later in Krysha Mira, de twee exclusiefste clubs van Moskou. Diehards eindigen in Pushkin, dat 24 uur per dag geopend is. Russen kunnen behoorlijk doorhalen, dat hebben ze ook al gemeen met de Spanjaarden op Ibiza.

Maar Marina vanavond even niet. In plaats daarvan trommelt ze Yakov voor me op, een gay vriendje met connecties, die me wel even langs de feis kontrol van de meest exclusieve clubs kan loodsen. Marina had al subtiel haar neus opgehaald voor het lijstje mooie tenten uit mijn Wallpaper gidsje: leuk, maar daar ging het goede publiek allang niet meer heen. Of het was al dicht. En waar ik al was geweest, die überhippe clubs als Solyanka, ach, da’s voor een wat ander slag, de inrichting is van een mindere kwaliteit en dus ook het publiek. Leuk als je van wat alternatievere muziek en mode houdt, maar haar rijke vriendenclub zul je er niet zien. Hip en poen gaan niet samen in Moskou. Nu ik hip heb gehad, is het dus tijd voor poenerigheid. Yakov zal me op de goede weg brengen.

FEIS KONTROL BUBBELS
Dat doet Yakov graag; hij is een vriendelijke jongen. Als ik hem mijn telefoon geef om mijn vriend Sashka uit te laten leggen waar we heen gaan, bekt hij deze stiekem in het Russisch af, en draait zich dan met een onschuldige glimlach naar mij: “Hij is onderweg hoor!” Niets daarvan dus, want, lees ik later in een ziedend sms’je, hij heeft mijn vriend vooral snel toegebeten dat hij maar lekker moet blijven waar hij is, bij ‘dat andere lage volk waarbij hij hoort.’ Maar dan sta ik al in Simachev, waar Yakov en zijn vriendin, een jonge Anastacia-lookalike, snel champagne hebben besteld naar mijn portemonnee hebben gewezen. Mijn ticket langs feis kontrol moet ik met bubbels betalen. Simachev – overdag ook kledingwinkel – is volgehangen met spiegelballen en is zo opzichtig dat het jolig wordt. Zo is de ontwerper zelf ook, opzichtig jolig. Niet mooi, maar leuk. Een van zijn eerste grote successen was een peperduur T-shirt met het gezicht van Poetin in een rozenkrans. Dat werd vooral gedragen door de Poetin-hatende intelligentsia, als ironisch commentaar op de blinde liefde van zijn onderdanen.

Krysha Mira (‘het dak van de wereld’) is zo exclusief dat mensen zich hardop hebben afgevraagd of de club überhaupt bestaat

ÜBERELITE
De volgende tent op het traject is Soho Rooms, momenteel het neusje van de zalm en een absolute bitch om binnen te komen. Aan de feis kontrol kom je niet eens toe als je niet op de lijst staat die door een speknek buiten de deur wordt bijgehouden. Die lijst is ‘über elitny’; voor de überelite dus. Yakov hoort erbij, en ik dus ook even. De ‘rooms’ zijn een bar, een met Swarovski kroonluchters volgehangen restaurant, een zwembad (op het dak) en een dansvloer vol messcherpe heupbeenderen. Op het podium doen clowneske acrobaten schoonzwemkunsten op het droge (het thema is Olympisch); een groepje uitgemergelde modellen wappert kittig een doek dat de waterspiegel moet uitbeelden. Cirque du Soleil on acid. Kanonnen blazen gouden glitters over het publiek uit. Dat is, behalve jong en mooi, zichtbaar rijk. Of, in het geval van de jongste meisjes met de glimmendste lippenstift, voorzien van hun eigen geldschieter. Yakov heeft het na één rondje al gezien: “Niet het juiste publiek. Kom, we gaan naar Krysha Mira.”

Krysha Mira (‘het dak van de wereld’) is zo exclusief dat mensen zich hardop hebben afgevraagd of de club überhaupt bestaat. Op het internet gaat een neptelefoonnummer rond (tot groot chagrijn van een restaurant dat zegt niks met de club te maken te hebben) en alleen de incrowd van de incrowd die het paswoord du jour kent maakt kans om binnen te komen. Ook hier blijkt Yakov zijn champagne waard, hoewel zijn vriendin na een discussie met de feis kontrol pruilend afhaakt. Ik raad – misschien volkomen onterecht – dat het aan haar parelmoer lippenstift lag. Met haar uit de weg mogen een lange metalen trap op die naar een oud fabrieksgebouw leidt. Binnen nog meer trappen, en dan: een hemeltje van shiny happy people op een gedeeltelijk met tenten overdekt dak.

BOVENOP DE WERELD
Om heel eerlijk te zijn had ik na alle gedoe verwacht bovenaan de trap een chagrijnig en verwend publiek te treffen, maar het blijkt dat alle attitude wordt achtergelaten bij de portiers, alsof men collectief blij verrast is dat men het zo ver heeft geschopt. De muziek is een after hours club waardig: een vermoeide clientèle zit niet te wachten op een slome dj – hier wordt met veel toewijding geknald in een prachtige omgeving waar niet alleen de inrichting, maar ook alle gezichten design zijn. De club is ruim genoeg om alle remmen los te laten, en krap genoeg voor een intieme sfeer. Maar vergeet het interieur: het uitzicht op de wolkenkrabbers van Moscow City, maakt het dak waarschijnlijk de beste plek in heel de stad om een zomerse zonsopgang tegemoet te zien. Liefst met een cocktail in de hand en een model op schoot, als je daar tenminste lang genoeg voor stil voor kunt blijven zitten.

FINISH IN EEN PLAGGENHUT
Sashka heeft de vriendschap niet opgezegd. De volgende dag blijkt dat hij de nacht met zijn vrienden tot het ochtendgloren heeft doorgezet in Paparazzi, een after hours club waar volgens hem zelfs Sinisha nog niet binnenkomt. Zo schept elke subcultuur in Moskou zijn eigen exclusiviteit. Op zondag is het echter tijd voor een ouderwets ritueel. Even buiten de stad verzamelen een paar vrienden zich in een plaggenhutje met daarin een sauna en een klein keukentje waar zelfgemaakte appelwijn wordt gedronken terwijl buiten sjasliks garen op een barbecue.

Veel groter dan vier bij vier meter is het niet – en het is een vreemde gewaarwording om de deur van een met bloemetjes en gras omgeven hutje open te trekken, dat vol stomende naakte Russen blijkt te zitten. Maar al snel lig ik zelf ook in de sauna, en ranselt een van de nieuwe vrienden me af met berkentwijgjes. Dat is zo heet dat het wel heilzaam móet zijn. En geloof het of niet, ik zweet er in één keer een heel ongezond weekend uit. Aha. Zó houden ze al dat feesten vol, die onvermoeibare Moskovieten. “Jammer dat je er morgenavond niet bent, zegt Sashka. Dan is het leukste feest: False Start.” Man, ik ben al blij dat ik deze finish heb gehaald.

Met dank aan Swiss International Airlines (www.swiss.com)

• copyright © 2008 jurriaan teulings
• alle rechten voorbehouden
• contact