Hup, Kopenhagen, Hup

NÉT HOLLAND!

Wij hebben Gispen, zij hebben Jacobsen. Wij hadden de Gordel van Smaragd, zij hadden Groenland. Wij hebben gezelligheid, zij hebben hygge. We fietsen en we zijn allebei Trots Op Homo’s. Is Denemarken soms een afgedreven stukje Holland?

Tekst & Beeld: Jurriaan Teulings
Dit artikel verscheen eerder in Winq magazine

Wie voor het eerst van zijn leven in Kopenhagen is, zal zich misschien afvragen of hij bij de aarderijkskundelessen niet een Nederlandse provincie over het hoofd heeft gezien. In de tijd dat je van Amsterdam naar Groningen rijdt, vlieg je vanaf Schiphol naar de Deense hoofdstad. En daar tref je: een nat klimaat, lange blonde mensen die naast hun eigen geheimtaaltje prima Engels spreken, een hoerenbuurt vlakbij het Centraal Station, en verrek, zelfs grachten. Maar het blijft niet bij uiterlijkheden. Verworvenheden waar Nederland zich over op de borst klopt, zijn ook de stokpaardjes van het liberale Denemarken.

van pissoirs en vogelhuisjes

Neem het homobeleid. Denemarken stak Nederland de loef af door als eerste land ter wereld een geregistreerd partnerschap voor homo’s in te voeren. Ook in gemeentelijk beleid steekt het ons land naar de kroon. Waar in Amsterdam de meest buitennissige uitwas van gemeentelijke tolerantie zich afspeelt rondom het oneigenlijk gebruik van een pissoirs, heeft de gemeente Kopenhagen een ongebruikelijk bestemmingsplan gewijd aan… vogelhuisjes. Amsterdam redde de vermaarde ‘krul’ – het uninoir dat in het pre-gaydar tijdperk grote populariteit genoot onder vuige stiekemerds – van de stadsvernieuwing door deze een beschermde status van homo-erfgoed toe te kennen. Kopenhagen stelt daar een minstens zo over de kop geslagen stuk homovriendelijkheid tegenover: de gemeente faciliteert seks door in parken de aanwezige vogelhuisjes vol te proppen met condooms en glijmiddel.

Aan de Amsterdamse grachten...

Terug naar die grachten. Zoveel naäperij, dat wordt toch wat gortig. In Christianshavn, een op het moeras gewonnen kunstmatig eiland (dat ook nog eens!), glijden rondvaartboten (en dat!) vol toeristen door grachten die, op wat trapgevels na, zó van een Mokumse ansichtkaart lijken te zijn gepikt. Dat is niet toevallig. Sterker, het is precies de bedoeling geweest. Toen Christiaan IV in de zeventiende eeuw de aanleg van Christianshavn beval, was het de expliciete wens van de koning dat het resultaat op Amsterdam zou gaan lijken. Dat lukte aardig. Beter zelfs dan de vorst had kunnen bevroeden, want een paar eeuwen later – in 1971 om precies te zijn – werd een verlaten militair kampement op het eiland ingenomen door anarchisten, die het tot de ‘Vrijstaat Christiana’ uitriepen. De politie probeerde er nog een eind aan te maken, maar bleek niet opgewassen tegen de gestage stroom hippies en ander ongewassen volk dat zich er vestigde. Onder publieke druk mocht Christiana blijven voortbestaan als ‘sociaal experiment’, een experiment dat tot de dag van vandaag voortduurt, mede dankzij de grote populariteit die het geniet onder de liefhebbers van een jointje of twee. Jawel, er is hier sprake van een gedoogbeleid.

Stinkende homobende

Een van de autonome instellingen die begin jaren ’70 in Christiana tot wasdom kwamen was het Bøssehuset, of ‘homohuis’. Niet alleen werd dit de bakermat van de moderne Deense homobeweging, het werd bovenal de lokatie van legendarische feesten en theater. De oudere jongeren onder de Kopenhaagse homo’s geven nog steeds hoog op van de humoristische en artistiek hoogstaande varietéshows van het Bøssehuset. Eind jaren negentig was de fut eruit en raakte het huis in onbruik. Het stond leeg sinds 2000, totdat in 2002 een groep van jonge homoseksuele kunstenaars onder de naam Dunst (Deens voor ‘stank’) er zijn intrek nam. De groep wist snel aandacht te trekken met bizarre punk-drag acts, en kreeg zendtijd van de stadtelevisie van Kopenhagen. Dat eindigde toen de zender een aflevering weigerde waarin een van de performers een drol opat, maar toen had Dunst al een grote populariteit het lokale homopubliek verworven. Er werden in het oude Bøssehuset filmavonden georganiseerd en workshops voor fotografie, kunst, muziek, dans en video gegeven. En, net als vanouds, de nodige feesten. Dit bleek echter teveel van het goede voor de oude anarchisten van Christiana die – oh ironie – vonden dat Dunst zich niet aan de regels hield. Men vond de harde electropunk van de nieuwelingen maar herrie (men verwarde het met ‘techno’) en ‘niet in overeenstemming met de Chistiana-levensstijl’. Er werd gescholden, er werden dreigbrieven opgesteld, en er werd zelfs met een honkbalknuppel gezwaaid. Dunst hield het na negen maanden Christiana voor gezien, maar is daarbuiten nog steeds actief. De groep produceert radio, muziek en film, en organiseert electrofeesten, onder andere ook in samenwerking met Sabaah, een Deense organisatie voor homseksuele moslims. Daarnaast tourt de groep nog regelmatig door het buitenland.

C’mon Barbie, let’s go party

Wie niet van electropunk gediend is kan tegenwoordig prima terecht de populaire bar Oscar aan het Rådhuspladsen. Daar is het hip en hygge - gezellig op z’n Deens. Of in de Studiestræde, de wat meer mainstream homostraat van Kopenhagen. Hier is het grote nieuws van de dag dat Aqua weer bij elkaar is. Heus. Tien jaar na de ultieme bubblegum popklassieker Barbie Girl en zes jaar na de breuk rondom de gunsten van het vrouwelijke bandlid Lene (die collega René ging inruilde voor Søren) staat er weer een tour op de planning. En een greatest hits cd. Dat is een aardige opfrisser, want, ahem, waren er dan nog andere hits? Wel in Denemarken, en wie ze wil horen, maakt een goede kans de ietwat jolige bar Masken of in de ‘themabar’ Jailhouse, de twee populairste gay bars aan de Studiestræde. Zoals dat wel vaker gebeurt in homobars rond de wereld wordt in Jailhouse de zorgvuldig geschapen sfeer van stoere mannelijkheid – hier zijn het betraliede cellen en cipiers achter de bar – volstrekt opgeheven door de de playlist van de dj/barman. En zo is in deze ‘gevangenis’ te horen dat My Oh My en Cartoon Heroes óók hits van Aqua waren. Abu Graib is er niks bij. Het mag de pret echter niet drukken, want in de koude seizoenen is er kerstbier. Juleøl, zoals het in het Deens heet, is van het soort bier dat alles goedmaakt, zelfs slechte smaak. Het wordt geserveerd in royale pinten, het is iets donkerder dan gewoon bier, en bevat net wat meer alcohol. Elk jaar, op de tweede vrijdag van november om 8.59 precies, wordem de eerste fusten Juleøl gepresenteerd alsof het om een tonnetjes nieuwe haring gaat.

Koninklijke zegen?

Vooruit, nog één aardige overeenkomst tussen Nederland en Denemarken: de Deense kroonprins Frederik scheelt slechts een krap jaar met onze Alex, en huwde ook tot groot genoegen van de natie een schone bruid uit verweggistan. Samen met de kersverse prinses, de Australische Mary, is hij de laatste jaren driftig bezig de Koninklijke familie uit te breiden. Het feit dat de twee elkaar ontmoetten bij de Olympische Spelen in Sydney zal het echtpaar gunstig stemmen om de uitnodiging om als beschermheer en -vrouw van de tweede World Outgames op te treden, te accepteren. Althans, dat is de vurige hoop van de organisatie van het gay sportevenement, dat in 2009 plaats zal gaan vinden in Kopenhagen. Mocht het paar het laten afweten, dan zijn er altijd nog de grote sponsors als Scandinavian Airlines, de biermerken Carlsberg en Tuborg, én de gemeente Kopenhagen. Het evenement, dat ongeveer achtduizend homosporters en nog eens tienduizenden toeschouwers en feestgangers moet gaan trekken, zal naar verwachting het grootste evenement worden dat ooit in Denemarken heeft plaatsgevonden. Maar dat heb je al gauw, in een klein kikkerlandje.

• copyright © 2008 jurriaan teulings
• alle rechten voorbehouden
• contact