Glooiend Stuttgart

BEZEMS, BREZELN EN ANDERE ERLEBNISSEN

Dat Stuttgart en de omgeving eromheen ’s werelds epicentrum van de autoindustrie is, zie je er niet aan af. Het is groen, het glooit, het is gemoedelijk. De sprookjeskastelen zijn er inmiddels voorzien van golfbanen, sauna’s, en zwevende toiletpotten.

Tekst: Jurriaan Teulings
Dit artikel verscheen eerder in Mercedes Magazine

Toen Stuttgart nog een Stutengarten was, een middeleeuwse paardenboerderij, hadden de hengsten in het Neckardal er nog geen notie van dat zij graasden op de bakermat van de autoindustrie. Maar sinds het eind van de negentiende eeuw, toen Gottlieb Daimler en Carl Benz in deze hoek van Duitsland vrijwel tegelijk (en onafhankelijk van elkaar) de auto uitvonden, stuwt de vaart der volkeren zich niet langer voort op haver, maar op benzine. Het vurige ros in het stadswapen van Stuttgart mag dan nog zo vervaarlijk steigeren, in feite heeft het edele dier al zo’n 120 jaar het nakijken, nu als pittoreske knol in het Zwabische landschap. Zijn zwarte manen wapperen alleen nog in de wind van de Autobahn, waar paardenkrachten in honderdtallen beteugeld langsrazen onder glimmende motorkappen.

In ons geval zijn het, om precies te zijn, de 272 pk’s van de ruime Mercedes R-klasse Sports Tourer. Stuttgart is vanaf Amsterdam zo’n zes uur rijden – als het verkeer op de Oberhausen Straight het toelaat, iets minder. Zoals vandaag. Dat biedt mooi de gelegenheid om de laatste vriendelijk-doch-dringende aanwijzingen van de damesstem van het navigatiesysteem gevoeglijk te negeren. ‘Hier rechts’ roept ze nog, maar wij gaan stug rechtdoor, langs Stuttgart, naar het dorpje Schorndorf. We kunnen het niet laten. Als een rit met de Mercedes naar Stuttgart gelijk staat aan terugkeer naar de warme schoot van DaimlerChrysler, dan is een bezoek aan Schorndorf een tijdreis naar de vroegste conceptie van het automerk: in dit dorp zag Gottlieb Daimler in 1834 het levenslicht. Wie zich ooit oprecht heeft afgevraagd hoe iemand zomaar uit het niets een automobiel bedenkt, mag Schorndorf niet overslaan. Juist omdat er helemaal niets te beleven is. Zeker, het is best aardig om hier neer te strijken voor een blik op het geboortehuis van Daimler, waarin tegenwoordig een bescheiden museum aan hem is gewijd. En heus, de zoute Brezel (een kruising tussen croissant en pretzel) en zoete Kuche bij de bakker aan het zeer fotogenieke Marktplatz zijn niet te versmaden. Maar al zijn schoonheid ten spijt, is het dorp zelfs anderhalve eeuw later nog zo oersaai, dat het nergens zo gemakkelijk is voor te stellen hoe hier, ten tijde van de oprukkende industriële revolutie, élke man met een beetje pit en intelligentie moet hebben gedroomd van een snelle machine om er zo snel mogelijk weg te komen. Het zat gewoon in de lucht, dezelfde lucht die Carl Benz indertijd in Karlsruhe moet hebben opgesnoven.

Na deze inzichtverschaffende non-erlebnis zijn we er klaar voor: de ultieme Mercedes-erlebnis die alle andere erlebnissen een één klap overbodig maakt. Sinds kort voor de prijs van een toegangskaartje op te halen in NeckarPark Stuttgart, waar op een steenworp afstand van het imposante Gottlieb Daimler-stadion het nieuwe Mercedes World is geopend. Aan het futuristische gebouw, dat dankzij het ontwerp van de Nederlandse architect Ben van Berkel er niet zozeer uitziet alsof het daadwerkelijk is gebouwd maar eerder alsof het uit de ruimte is neergeploft, is geen enkele hoek te ontdekken. Van buiten lijken er slechts drie verdiepingen te zijn, maar dankzij een dubbele helix structuur strekken er binnen spiralen over negen niveaus. Daar kan de bezoeker kiezen tussen twee routes, waarvan er één langs de geschiedenis van Mercedes voert, terwijl de andere de collectie uit de schatkamers van 120 jaar autohistorie toont – waaronder pronkstukken uit de race-historie, de Type 700 Mercedes waarin de keizers Hirohito en Wilhem II rondreden, en de rode SL van Princess Di. Kortom, de ultieme Galerij der Memorabele Mercedessen.

Lang vóór het Mercedesembleem de kerktorens in de skyline van Stuttgart begon te beconcurreren, waren de wijngaarden vol Riesling en Trollinger rondom Stuttgart de primaire inkomstenbron van de stad. Tegenwoordig is het één en al hi tech-industrie. DaimlerChrysler voorziet grofweg 80.000 mensen in de regio van werk, en is dan ook alomtegenwoordig. Altijd prijkt er wel ergens een ster met drie punten aan de horizon, of het nu op het fabrieksgebouw in Untertürkheim is, bovenop Mercedes World, of op de hoge toren van het Hauptbahnhof. Toch is Stuttgart niet bepaald de zwartgeblakerde metropool die je zou voorstellen bij het ground zero van de wereldwijde autoindustrie. Het is zelfs een opvallend groene stad, met enorme parken en botanische tuinen, medicinale mineraalbaden, en een gemoedelijke mengelmoes van moderniteit en traditie. Zo grenzen aan het centrale Schlossplatz zowel het 14e eeuwse Altes Schloss, als de hypermoderne glazen kubus waarin het fonkelnieuwe Kunstmuseum Stuttgart gevestigd is. En zo belanden we op slechts een half uur vanaf het comateuze Schorndorf in het bruisende, überhippe loungecafe Waranga, op het Kleiner Schlossplatz, waar het strakke bos- en wildthema zo nauwgezet is doorgevoerd dat zelfs op het toilet vogelzang klinkt. Terwijl we net zo makkelijk in een Zwabische Weinstube in het oude Bohnenviertel hadden kunnen aanschuiven, waar Kässpatzle (kaasnoedels) Maultaschen (uit de kluiten gewassen ravioli) en Schupfnudeln (pasta met zuurkool) nog immer de beste bodem vormen voor een stevig drinkgelag.

Wie écht iets van de oude Zwabische sfeer wil proeven, bezoekt één van de vele kastelen die her en der door het het landschap van Baden-Württemberg verspreid staan. Het zijn de kastelerigste kastelen voorstelbaar: hoog op een bergtop, zoals in sprookjes, minus de jonkvrouwen in nood. Of het moeten getroebleerde dames in de greep van koudwatervrees zijn; de kastelen zijn dankbare trouwlokaties voor echtparen in spe uit alle hoeken van het land. Schloss Weitenburg alleen al, aan de rand van het Zwarte Woud, verzorgt elk jaar een dikke honderd huwelijksrecepties. Ook gasten die niet trouwen zijn welkom: de baron heeft zich in één vleugel van het kasteel teruggetrokken en exploiteert de rest als hotel. Op het landgoed heeft hij een golfbaan laten aanleggen, en op een belendende helling een zwembad en een sauna. Waar ooit de keuken was, is nu een topklasse-restaurant waar tussen jachttrofeeën en schilderijen van bepruikte aristocraten kan worden gedineerd, terwijl de verdiepingen erboven – waaronder de oude eetzaal – zijn opgesplitst in luxe hotelkamers, die allen zijn voorzien van kunstig in het kasteelinterieur weggemoffelde badkamertjes. Daarin, geheel in overeenstemming met de internationale standaarden voor het Betere Hotel, zweven de toiletpotten en is het eerste velletje van het toiletpapier immer netjes in een punt gevouwen.

Wij gebruiken Schloss Weitenburg als een uitvalsbasis voor een speurtocht naar een tamelijk ongrijpbaar fenomeen: de Besenwirtschaft. Lokale wijnboeren hangen een bezem boven hun voordeur om voorbijgangers te laten weten dat ze welkom zijn voor een wijnproeverij en een hartige hap. Het is een ware sport om er eentje te vinden: behalve de bezem wordt er spaarzaam geadverteerd, hoogstens met een gekopieerd pamflet tegen een schuur in een nabijgelegen dorp. Bovendien zijn de meeste Besenwirtschaft zijn niet elk jaar geopend. Het is dus veel rondrijden en rondvragen, maar met een beetje geduld en volharding moet het lukken. Dan ons rest alleen nog de vraag: wat te verwachten van een streekgerecht dat de gruwelijke naam Schlachtplatte draagt? <

• copyright © 2008 jurriaan teulings
• alle rechten voorbehouden
• contact