Kapitaal München
Het gaat goed met München. Beter dan ooit. In München gaat men beter gekleed, rijdt men in mooiere auto’s, is men meer bezig met luxe design en laat men het breder hangen dan in Berlijn. Desgevraagd geeft een meerderheid van onze oosterburen te kennen dat ze het liefst in München zouden willen wonen. Geen wonder dat men München Duitslands geheime hoofdstad noemt.
Tekst: Jurriaan Teulings
Beeld: Louis Blom (www.louisblom.nl)
Dit artikel verscheen eerder in Mercedes Magazine
Zoals elke zichzelf respecterende Europese stad laat München zich niet graag in clichés vangen. Maar ja, kom er maar eens omheen. Elke dag loop je er wel een man in lederhosen en een vrouw in een dirndljurk tegen het lijf. De biergartens met lange houten tafels waaraan men massaal grote pullen bier en bordvullende pretzels nuttigt, zijn in elk park te vinden. Weisswurst bij het ontbijt is nog lang niet gedegradeerd tot een toeristische curiositeit. Maar wie iets beter kijkt ziet dat de dirndljurken niet altijd worden gedragen door de struise Beierse dames van weleer. De serveersters in het Höfbrauhaus, het beroemdste bierlokaal van de stad, zijn veelal Pools of Hongaars. De vriendelijke heer die u er zo vlot het bier brengt heet gewoon Ahmet. Japanse toeristen zien het verschil niet tussen een Duitse en een Turkse snor, en de rest van de clientèle kan het gewoon niks schelen. Als het bier maar hetzelfde blijft.
Grotere kaart weergeven
Moderne Beierse dames hoeven het in dit tijdperk van siliconen-upgrades niet meer te hebben van in dirndljurken opgesnoerde bustes. Hoewel er tegenwoordig ook opgefunkte versies van dit traditionele kledingsstuk worden gemaakt, hebben de meesten van hen een nieuwe traditie gevonden in het matchen van Armani-pakjes en Dolce & Gabbana sjaaltjes in Fünf Höfe. Het strakke design van dit luxeuze winkelcentrum vormt een mooi contrast met de weelderigheid van de nabijgelegen residentie van de Wittelsbach familie, die eeuwenlang de dienst uitmaakte in Beieren. Ooit waren de vijf hofjes onderdeel van een saai bankgebouw, maar sinds het Zwitserse architectenduo Herzog & De Meuron het in 2002 ombouwde tot een winkelhemel van topdesign, is de lokale jetset er niet meer weg te slaan.
Hetzelfde architectenduo is ook verantwoordelijk voor de Allianz Arena, die op weg van het vliegveld naar het centrum het eerste herkenningspunt van modern München oplevert. Het high tech voetbalstadion dat ter gelegenheid van de World Cup 2006 uit de grond werd gestampt heeft van buiten een kussenachtige structuur van plastic folie, die van binnenuit kan worden verlicht. Rood of blauw, afhankelijk van het team dat er speelt, maar altijd foeilelijk. Dit niettemin fascinerend staaltje van moderne architectuur – een kruising tussen een UFO en een opblaasboot – is hard op weg de Frauenkirche, die met zijn karakteristieke dubbele toren sinds jaar een dag als hét symbool van München gold, van de ansichtkaarten te verdringen. Exit kathedraal, enter voetbaltempel, zo liggen de prioriteiten tegenwoordig.
Lufthansa vliegt vanaf Schiphol zeven keer per dag naar München. Om nu eens niet een volle dag over de autobahn te hoeven jakkeren nemen wij de vroege middagvlucht. Zo arriveren we op een comfortabel tijdstip om onze huurauto op te pikken in het het Mercedes-Benz Center aan de Arnulfstrasse. Het enorme transparante gebouw in het westelijke Neuhausen is een showroom in het kwadraat, één en al onberispelijk opgepoetst glas en staal. We kiezen voor luxe: een Mercedes SL 500, al was het maar om niet uit de toon te vallen in het welvarende München. Bovendien, de zon schijnt, en de SL 500 rijdt zonder dak net zo stil als mét.
Het is verleidelijk om meteen een paar keer de Leopoldstrasse door het levendige district Schwabing op en neer te rijden – dat is nu eenmaal wat men hier doet als men even wil pronken met een oogstrelend voertuig. Maar voor we Neuhausen verlaten maken we een kleine omweg langs een ander glazen gebouw, de Herz Jesu Kirche. Liefhebbers van moderne architectuur zullen hier net zo in vervoering raken als de bezoekers van de zondagse mis. Het strakke interieur, een doos van houten panelen die in het glazen exterieur past alsof het een modern opbergsysteem betreft, filtert sereen licht door een enorm kruis op de achterwand. Een enorm orgel, perfect in symmetrie en eenvoud, hangt boven de ingang. Het contrast met de welhaast psychedelische krullerigheid van de Asamkirche, een 18e eeuws Rococo-wonder in het centrum van de stad, kan niet groter zijn. Het is een mooi voorbeeld van hoe München ook in dit opzicht met z’n tijd is meegegaan.
We checken in bij het Kempinski Vier Jahreszeiten, één van de drie klassieke tophotels in de stad. De lokatie aan de Maximilianstrasse is zo centraal als je het maar wensen kunt. De belangrijkste bezienswaardigheden van de Altstadt zijn op loopafstand. De route van het hotel naar de gezellige Viktualiënmarkt en het hippe Glockenbach district loopt via een warrig stelsel van straatjes met drukke restaurants, kleine boetiekjes en uiteraard veel gelegenheden voor een ongenadig groot glas bier. Wie via de Dienerstrasse loopt komt langs delicatessenzaak Dallmayr, een Bacchustempel vol smakelijk opgestelde kazen en vleeswaren, wanden vol luxe marmelades en piramides van snoepgoed. Midden in de zaak staat een fontein vol rivierkreeften. Niet bepaald het terrein dat je wil betreden als je net op dieet bent, maar goed, dat geldt eigenlijk voor heel München. De gastronomische scene bloeit hier als nergens anders in Duitsland, met als toppunt restaurant Tantris, in het noorden van Schwabing. Initiatiefnemer Fritz Eichbauer heeft ooit gezegd: “Met het geld dat we aan Tantris hebben besteed hadden we een kasteel kunnen kopen. Maar waar zouden we hebben gegeten?” Twee Michelinsterren en ruim 25 jaar verder staat het restaurant nog steeds op eenzame hoogte, niet alleen in München, maar in heel Duitsland. Wie er op een van de 125 stoelen wil aanschuiven, doet er goed aan enkele weken tevoren te reserveren. Het rode seventies-interieur met Aziatische sculpturen is sinds de opening ongewijzigd en daardoor nu onbedoeld hip, maar de focus ligt nog altijd op het menu. De cuisine is uiteraard haute en Beiers, met dien verstande dat men er niet vergeten is dat Italië erg dichtbij is. Wie de kunst wil afkijken van chefkok Hans Haas, kan dat doen bij een van zijn dagcursussen (380 euro per persoon), waarbij hij de bereiding van een vijfgangenmenu begeleidt.
Wie iets minder eisen stelt aan de keuken en ook wat wil meekrijgen van de glamourscene waar München om bekendstaat, doet er goed aan om een tafel te reserveren in het spectaculaire Lenbach. Dit door Sir Terence Conran ontworpen restaurant is zó ingesteld op zien en gezien worden dat men het over een neonverlichte catwalk dient te betreden. Zelfs de bevallige dames op de manhoge fotoprints aan de muur lijken dan mee te kijken. U begrijpt: een avondje uit met de voetballers van Bayern München begint hier. De hipste club van de stad, het nieuwe Baby, is dan slechts nog op struikelafstand.
Maar geen neon catwalk kan op tegen het uitzicht van de Seehaus biertuin in het grootste park van Europa, de Englischer Garten. Noch kan de exclusieve sfeer van Tantris wedijveren met de zonovergoten gezelligheid rondom de Chinesischer Turm, even verderop. En stiekem kan zachtgebakken forel met gemarineerde asperges ook niet op tegen de geroosterde Steckerlfisch - makreel op een stokje – uit een kraampje in het park. Emmer witbier erbij, klaar. Clichématig Beiers? Zeker. Maar aan sommige tradities mag niet worden getornd.
1. Op de Peterskirche heeft u een prachtig uitzicht. Rindermarkt 1, tel: +49 89 260 4828
2. Wie van moderne architectuur houdt mag de Herz Jesu Kirche niet missen. Romanstrasse 6, www.herzjesu-muenchen.de
3. Goed toeven in de Seehaus Biergarten, Kleinhesselohe 3, tel +49 89 381 6130, www.kuffler-gastronomie.de/de/muenchen/seehaus
4. In Haus der Kunst, gebouwd voor het Derde Rijk, vindt u moderne kunst, nét het soort waar de Führer een hekel aan had. Prinz? regentenstrasse 1, +49 89 2112 7113, www.hausderkunst.de
5. Tantris, het beste restaurant van München. Johann-Fichte Str. 7, +49 89 361 9590, www.tantris.de
6. Delicatessen bij Dallmayr, Dienerstr. 14-15, tel +49 18 0500 6522, www.dallmayr.de
7. Ooit de koninklijke bierbrouwerij: Hofbräuhaus, Platzl 9, tel +49 89 2901 3610, www.hofbraeuhaus.de
8. Voetbaltempel Allanz Arena. Wer-Heisenberg-Allee 25, +49 89 323 760, www.allianz-arena.de
9. Het nieuwe Jüdisches Museum herinnert aan de duistere bladzijden in de geschiedenis van de stad. St.-Jakobs-Platz 1, Tel +49-89-233-96096, www.juedisches-museum.muenchen.de
10. Het rondom de zeven hoofdzonden ontworpen restaurant Lenbach is zó ingesteld op zien en gezien worden dat men het over een neonverlichte catwalk dient te betreden. Ottostr. 6, +49 89 549 1300, www.lenbach.de
11. Het Lenbachhaus is een verstopt juweeltje van een museum dat door de Pinakothek-musea wordt overschaduwd. Luisenstr. 33, tel: +49 89 2333 2000, www.lenbachhaus.de
12. De kijk van Zwitsers architectenduo Herzog & De Meuron op glamoureus shoppen in Fünf Höfe, ww.fuenfhoefe.de
13. De Asamkirche, een 18e eeuws Rococo-wonder in het centrum van de stad. Sendlinger Straße 34
14. Het visuele spektakel begint al bij de architectuur van de Akademie der Bildenden Künste, Akademiestr. 2, tel +49 89 38 520, www.adbk.mhn.de
15. Wie heeft er strand en oceaan nodig als er kan worden gesurft in de Englischer Garten? Waar de Eisbach het park inspuit, ontstaat een permanente golf waar al sinds 1972 op gesurft wordt. www.myspace.com/eisbachsurfing
16. Restaurant Terrine, van dezelfde mensen als toprestaurant Tantris, Amaliënstr. 89, +49 89 280 9316,
17. www.terrine.de
18. Europese kunst tot en met Jugenstil én een fijn terras bij de Neue Pinakothek, Barer Strasse 29, www.pinakothek.de/neue-pinakothek