Genete in Maastricht
Maastricht is ouder dan Jezus. Na dik twintig eeuwen beschaving geniet de stad een heilige status onder shoppers, kunstliefhebbers en gastronomen. Franse panache, Fins bont en Italiaanse couture: als u niet beter wist, zou u zich er allang niet meer in Nederland wanen. Of het nu in een sterrenrestaurant is of bij de buurtbakker, in Europa’s kleinste metropool is het altijd ‘good genete’: goed genieten.
TEKST: JURRIAAN TEULINGS
<Dit artikel verscheen eerder in Mercedes Magazine, met fotografie van Louis Blom>
Onderzoek heeft aangetoond: Nederlanders associëren Maastricht met Zuid-Europa. En de inwoners van Maastricht associëren zich eigenlijk niet met Nederlanders. Terwijl ze het zelf zijn. Geef ze eens ongelijk. De stad is een geval apart, een soort luxe appendix aan het starre lijf van Nederland. Om te beginnen zijn er het glooiende landschap, de wijnboerderijen in de buurt, en een on-Nederlandse hoeveelheid zonuren. Dan zijn er de meisjes die rondfietsen in wapperende jurkjes, die eigenlijk in een Franse film thuishoren. Hun moeders zijn niet vies van bont en houden er een persoonlijke relatie op na met hun kapper, die hun kapsel wekelijks bijkleurt en tot duizelingwekkende hoogten opföhnt. Maar het is vooral de eet- en winkelcultuur waarmee de Limburgse hoofdstad zich op eenzame hoogte stelt.
We checken in bij het Kruisherenhotel in het centrum van de stad. Het personeel parkeert de auto, want eenmaal in Maastricht is alles gemakkelijk te voet te bereiken. Maastricht is klein. Met pakweg 118 duizend inwoners is compacter dan Leiden en Dordrecht. Loop er een dag rond en de kans is groot dat dezelfde man die u tegemoet kwam lopen op de Servaesbrug, u een paar uur later vriendelijk groet op het terras van het Bonnefantenmuseum, en bovendien ’s avonds naast u zit in het café. Sta niet verrast te kijken als u dezelfde taxichauffeur treft voor de heen- en de terugweg. Maar Maastricht is ook groot. De architectuur van de nieuwe wijk Céramique is van een internationale allure. Maastricht kan bogen op de grootste bardichtheid van Nederland, en er zijn maar liefst vier restaurants met een Michelin ster. Beluga, het toprestaurant van sterrenkok Hans van Wolde, in een spectaculair pand aan de Maas, heeft er zelfs twee.
Grotere kaart weergeven
Sterren zijn niet alles. Hier kan al een ongenaakbare klasse schuilen in een onopvallende buurtbakkerij. Op zaterdagochtend staat er steevast een rij voor bakkerij Mathieu Hermans op de hoek van de Zakstraat. Men komt voor de krentenbollen, die naar verluidt hun gelijke niet kennen, maar vooral ook voor de vlaaien. Die zijn de lekkerste van Maastricht. En als er in Maastricht iets het lekkerst is, ga er dan maar van uit dat het het lekkerste is van het land. In het geval van vlaaien, de wereld. Vergis u niet, die gezellige bourgondische gezichten van Maastricht staan snel op zuur. Aan achteloos eten doet men hier niet, de blik op het bord is altijd kritisch. In Beluga gunt men de gasten met behulp van een beamer zelfs een blik in de keuken. De reden waarom de kwaliteit van eten hier zo hoog is: men tolereert domweg geen rommel. Het mag best wat meer kosten, maar als het niet met liefde is bereid, dan kan men rekenen op een lege zaak.
Als die liefde zich mengt met cacao en boter, dan overschrijdt de roem grenzen en oceanen. Bonbonspecialist Friandise aan de Wycker Brugstraat is geliefd bij bewoners van het Witte Huis. In de etalage hangt een foto van Nancy en Ronald Reagan, getooid met een zoete lach die een mondvol gesmolten chocolade lijkt te verbergen. Daarnaast foto’s van Bill en Hillary Clinton naast de eigenaar, die in de loop der jaren steeds meer is gaan blozen. Alleen de familie Bush lijkt ongevoelig voor Fiandise’s weapons of mass seduction. Wellicht waren Laura en Barbara de winkel al voorbijgesneld, credit card hoog in de lucht, naar La Coupe d’Or. Deze charmante en ouderwets chique schoenen- en tassenwinkel houdt ’s winters zijn klantenkring warm met Fins bont.
Winkelen is een kunst die in het Stokstraatkwartier met veel toewijding wordt beleden. In de Stokstraat, zonder enige twijfel een van de beste winkelstraten van Nederland, staan staan lokale antiquairs en modehuizen zij aan zij. Het is daarmee een fascinerende hangplek van zowel verzamelaars als fashion victims. Bij Kiki Niesten houdt men van vaste klanten in een boekje bij wat ze al hebben gekocht. Dat is niet om nauwkeurig hun toewijding aan de zaak te registreren. De ervaring heeft geleerd dat de beste klanten, warrig en druk als ze zijn, nogal eens iets kopen wat ze al hebben. En niemand is er bij gebaat dat klantlief tweemaal in dezelfde Prada-outfit aanschuift bij een zakendiner in Beluga. Horlogeverzamelaars vallen met hun neus in de boter bij Steiner, de juwelier op het noordelijkste hoekje van de straat. Men verkoopt er prestigieuze merken, waaronder Patek Philippek, Panerai en Cartier, maar beschikt bovenal over de grootste collectie vintage Rolexen in Europa. Onlangs ging een liefhebber er zo van watertanden dat hij de juwelier doodleuk zijn Bentley GT te ruil aanbood voor een van de horloges.
Ook wie geen auto te verpatsen heeft, of graag nog even doorspaart voor de Rembrandt die even verderop bij Noortman aan het Vrijthof te koop staat voor pakweg 20 miljoen euro, kan terecht in een groot aantal galeriën en antiquariaten. Bij Leon Salet Arte-Moda wordt alleen al een nieuwsgierige blik warm onthaald met een kop espresso of een glas wijn. Dát is pas winkelen. Behalve rondom het Onze Lieve Vrouweplein is een toenemend aantal kunsthandelaars de andere kant van de Maas gevestigd, aan de Rechtstraat in het stadsdeel Wyck. Tegenwoordig wordt deze straat van gemeentewege gepresenteerd als de meest aantrekkelijke straat van de Maastrichtse binnenstad. Dat is wel eens anders geweest. Toen in de jaren tachtig het toenmalig centrum van de Maastrichtse aardewerkindustrie ten zuiden van deze straat zijn poorten sloot, bleek dat een nekslag voor de lokale economie. De straat leidde een kwijnend bestaan, maar in de afgelopen vijftien jaar werd op het lege fabrieksterrein een zeer prestigieuze wijk uit de grond gestampt: Céramique. Nu deze op een enkel project na is voltooid, floreert de Rechtstraat meer dan ooit tevoren. Het aanbod is zeer divers, van prentenkabinetten tot moderne kunstgaleriën, van aantrekkelijke interieurwinkels tot snuisterijenoutlets, van grotematenconfectie tot couture voor het hof. En natuurlijk ontbreken ook hier de restaurants niet. Het Toscaanse Mediterranéo wordt er bejubeld als het beste Italiaanse restaurant van Nederland. Het nieuwe restaurant ‘O’ is een initiatief van bij Beluga getrainde chefkoks. Maar er is ook een Javaans afhaalrestaurant. Het ruwere randje van de Rechtstraat maakt het wat minder stijfjes dan de Stokstraat, en tegelijkertijd heeft de straat de winkelketens die het centrum beheersen weten te weren. Veel eigenaren wonen nog gewoon boven hun winkels.
Iets ten noorden van de Markt is de oude historische binnenhaven het Bassin op een gelijksoortige wijze weer tot leven gekomen. Sinds 2001 is het in gebruik voor de pleziervaart. De gewelfde kelders waar eens handelsbedrijven hun voorraden opsloegen, bieden nu plaats aan een gemoedelijk allegaartje van visrestaurants, tapas bars, en zelfs een kapper. Op een zomerse dag heeft het een onmiskenbaar Mediterrane sfeer op de terrassen rondom de haven. Het herstel van het Bassin is het eerst voltooide onderdeel van een groots project, vergelijkbaar met de bouw van Céramique. Daarbij zal het ruwe buitengebied dat Belvédère nu nog is, in de komende 25 jaar worden getransformeerd tot een nieuwe, levendige stadswijk. Zo blijft het ook in de toekomst ‘good genete’ in Maastricht.
